ZSE UNDERGROUND

Morag Marr

LNumer - numer lekcji, wiec prosze sie tym nie sugerowac Smile

L1:Renesansowe bogactwo życia – fraszki. J.Kochanowski(„Na dom w Czarnolesie”)
Fraszka II ma charakter modlitwy(świadczą o tym apostrofy, czyli wzroty do Pana Boga). Kochanowski wychodzi z przekonania, że to co stworzył jest darem od Boga. Nie modli się o bogactwa, ale o zdrowie, żeby mógł mieszkać w domu rodzinnym, mieć czyste sumienie, miał co jeść, o ludzką życzliwość.
L2:W poszukiwaniu idealnego państwa i miejsc szczęśliwych(„Utopia” T.Morus,”Książę” N.Machiavelli).
Myśliciele oraz pisarze XV i XVI w. szukali modeli idealnego państwa, od dawna twierdzono że człowiek jest istotą stworzoną do życia we wspólnocie(Arystoteles) oraz że jest „zwierzęciem” towarzyskim (Seneka). J. Kochanowski również twierdził, że człowiek powinien służyć dobru wspólnemu(Pieśń XIX). Koncepcję idealnego państwa stworzył Tomasz Morus w dziele „Utopia”. Utopia – miejsce którego nie ma, określamy nierealną wizję szczęśliwej, idealnej krainy, gdzie nie ma nędzy i wyzysku, przemocy i zła, próżniactwa i pracy ponad siły człowieka, gdzie rządy są sprawiedliwe, a poddani zawsze syci i zadowoleni. Nazwę tę wymyślił T. Morus.
Machiawelizm – postawa, która streszcza się w sentencji „cel uświęca środki”.
Cechy idealnego władcy: przebiegły jak lis, dzielny jak lew, nie powinien dotrzymywać wiary, jeśli takie dotrzymywanie przynosi nam szkodę, powinien budzić strach, a zarazem miłość, unikać nienawiści, jeżeli ma wydać kogoś na śmierć to musi być tego wyraźna przyczyna
L3,4: Renesansowe wzorce retoryki – „Kazania Sejmowe” P. Skarga
Retoryka – sztuka przemawiania. Przemowa – oracja. Orator – mówca.
Najwybitniejszymi teoretykami mowy byli Arystoteles i Cyceron. P.Skarga – duchowny, jeden z najwybitniejszych pisarzy renesansowych oraz mówca. Kazania sejmowe zawierają niezwykle sugestywny obraz upadku Rzeczypospolitej, trawionej przez liczne choroby, zaliczał do nich brak miłości ojczyzny, niezgodę wewnętrzną, osłabienie władzy królewskiej, niesprawiedliwe prawa, rozwiązłe obyczaje i przede wszystkim – tolerancję religijną.
OJCZYZNA – MATKA, OKRĘT(tonący)
Funkcje języka- informatywna, impresywna, oddziaływanie na odbiorcę, ekspresywna(nadawca wyraża swoje uczucia, przeżycia, emocje), komunikatywna, poetycka(zwrócona uwaga na sposób wyrażenia(liryka)), fatyczna(podtrzymywanie kontaktu z odbiorcą), metajęzykowa(gdy tekst mówi o języku).
L5: Wzorzec osobowy obywatela patrioty w dziełach J. Kochanowskiego
W „Pieśni V” J.K. opisuje(nawiązuje) do średniowiecznego najazdu na Podole przez Tatarów w 1575r. K. opisuje szkody, jakie wyrządzili najeźdźcy. „Niszczą miasta i wsie, porywają niewiasty i dzieci. K. używa wobec Tatarów następujących epitetów: psy Muzułmańskie poganiec sprosny, zbójce,rozbójce wilcy.Są to obraźliwe określenia pejoratywne, co wyraża jego emocje wobec Tatarów. Ocenia ich jako żołnierzy i ich umiejętności. Określa ich jako lud nie budujący wiosek i miast, koczowniczy.
L7:Niepokoje renesansowe i ich odbicie w poezji J.K.
Pieśń IX „Nie porzucaj nadziei” , fraszka „O żywocie ludzkim”.
RECEPTA NA SZCZĘŚCIE! 1)nie porzucaj(nie trać) nadziei bez względu na to, co może się zdarzyć, ponieważ: w przyrodzie wszystko się zmienia|zmieniają się pory roku| przyroda (wiosna+lato+jesień+zima) = cykliczność=życie ludzkie(chwile szczęśliwe+-||- nieszczęśliwe). 2) nic na świcie nie trwa wiecznie 3) należy zachować spokój i równowagę ducha 4)należy ufać stwórcy który panuje nad światem i może odmienić zrządzenie losu
Przyczyną napisania trenów była śmierć córki – Urszulki.
Tren – jest to wierszowany utwór liryczny wywodzący się ze starogreckiej poezji – był blisko spokrewniony z elegią, był ważnym elementem struktury tragedii greckiej, rozpowszechniony w czasach Antyku. Treny pisali: J.K, Krzysztof Kamil Baczyński, Konstanty Ildefons Gałczyński, Anna Kamieńska. Budowa trenu: pochwała osoby zmarłej, wykazane straty, żal, napomnienia, pocieszenie
Lx: Kryzys światopoglądowy J.K. w „Trenach”
Cykliczność trenów: Tren I-III – wstęp i wspomnienie zmarłej, Tren IV-VIII- wyraz narastającego bólu, IX-XI – pkt kulminacyjny, załamanie się dotychczasowych poglądów na życie, XII-XVIII – wytłumaczenie bólu miłością do zmarłego dziecka, XIX – ukojenie bólu
Treny są o śmierci Urszulki, o Urszulce żal po stracie córki, zapisem kryzysu światopoglądowego J.K.
J.K – nie boi się śmierci, wszystkie żądze umie wykorzenić, pozbawia człowieka frasunków, uczy jednakowej postawy w szczęściu i nieszczęściu, ludzkie strony potrafi uczynić błahostką – MĄDROŚĆ – filozofia stoicka.
TREN X – rozpoczyna się od apostrofy do Urszulki w pytaniu retorycznym. 1 pytanie jest pytaniem o miejsce pobytu Urszulki po śmierci. Pytania ret. Wyrażają przemyślenia, niepewność, są odbiciem uczuć świadczą o chaosie, niepewności. Poszukując swojej córki K. odwołuje się do tradycji chrześcijańskiej i antycznej. Szuka w raju, w czyśćcu, czyli wzniesiona do najwyższego nieba. Może powróciła na wyspy szczęśliwe, czyli w wyobrażeniu starożytnych Greków była to wyspa błogosławiona. Odwołuje się do konwencji Platona, w której dusza powraca do miejsca w którym przebywała przed narodzeniem. Dramat uczuć zrozpaczonego ojca najlepiej wyraża pytanie: „gdziekolwiek jest, jeśliś jest”. W rzeczywistości jest to pytanie ret.Wątpliwości, które doświadczył poeta są wyrazem głębokiego kryzysu wiary. Kończy się prośbą, by Urszulka zjawiła się przed nim w śnie albo jako duch. Niepokój uczuć mają oddać również przerzutnie.